Περί Ιστορίας - Κυπροβορειοηπειρωτικά!

από **aimilios** Σαβ 15 Φεβ 2014 - 11:00

:info:
Συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ανακήρυξη της «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου», τον Φεβρουάριο του 1914. Ήταν μια κίνηση αυτοπροστασίας των Ελλήνων κατοίκων, που ζούσαν σε περιοχές που απελευθερώθηκαν από τον ελληνικό στρατό την Άνοιξη του 1913. Μετά την επιδίκαση της Βόρειας Ηπείρου στην Αλβανία και την αποχώρηση των ελληνικών αρχών προσπάθησαν να πετύχουν καθεστώς αυτονομίας και να διασφαλίσουν, τουλάχιστον, βασικά δικαιώματά τους, όσο δεν πετύχαιναν την ένωση με την Ελλάδα. Το ζήτημα επηρέασε αρνητικά ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, που ακολούθησε, και ο Εθνικός διχασμός. Τα μεταπολεμικά βενιζελικά σχέδια στόχευαν προς Ανατολάς, οράματα που θάφτηκαν στις φλόγες της Σμύρνης. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923), κάθε νύξη για το Βορειοηπειρωτικό, όπως και το Δωδεκανησιακό θα αποφευγόταν από τις ελληνικές κυβερνήσεις, ειδικά μετά την άνοδο του Μουσολίνι στην εξουσία στη γειτονική Ιταλία. (Ανάλογη πολιτική ακολουθήθηκε και στο Κυπριακό.) Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου απελευθερώθηκαν ακόμη φορά, το 1940. Και πάλι όμως, παρά τον πανελλήνιο ενθουσιασμό, η ελληνική διοίκηση θα αποδεικνυόταν προσωρινή.

Είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό ότι στο στρατό της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου κατατάχθηκαν δέκα, τουλάχιστον, Κύπριοι εθελοντές. Οι περισσότεροι είχαν πολεμήσει στους Βαλκανικούς πολέμους και λίγους μήνες μετά την επιστροφή τους στην Κύπρο, στο τέλος του 1913, αναχώρησαν και πάλι για την Αθήνα, μετά τη δημοσίευση στις κυπριακές εφημερίδες έκκλησης της Πανηπειρωτικής επιτροπής, που ζητούσε την πανελλήνια συμπαράσταση στον Ηπειρωτικό αγώνα. Σύμφωνα με μια πληροφορία, υπήρξε προσφορά για κατάταξη 200 Κυπρίων εθελοντών.

Ο πιο γνωστός Κύπριος εθελοντής του ηπειρωτικού αγώνα ήταν ο γιατρός Ιωάννης Πηγασίου (1886-1939) από τον Καραβά (είχε εργαστεί στη Λάπηθο ως δάσκαλος, πριν από τις σπουδές του στην Ιατρική). Ο Πηγασίου, εθελοντής γιατρός και στους Βαλκανικούς πολέμους, πρόσφερε ιατρικές υπηρεσίες στη Γράψα και στο Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου αλλά, στη συνέχεια, και στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, στα κινητά χειρουργεία του Ερυθρού Σταυρού που στάλθηκαν στη Νότια Σερβία (1914-1915). Στην Ήπειρο και στη Σερβία ο Πηγασίου συνεργάστηκε στενά με τη «Μάνα του Στρατιώτη», την Άννα – Παπαδοπούλου Μελά, αδελφή του Παύλου Μελά που είχε αφιερωθεί στην περίθαλψη των τραυματιών στρατιωτών. Μετά την επιστροφή του στην Κύπρο υπήρξε ιδρυτικό μέλος και ο πρώτος πρόεδρος του «Παγκυπρίου Ελληνικού Συνδέσμου Εθελοντών» (Π.Ε.Σ.Ε.) με μεγάλη δράση στο σύντομο διάστημα της δράσης του, που αναστάληκε από την αποικιακή κυβέρνηση λόγω της Οκτωβριανής εξέγερσης του 1931.

Δύο Κύπριοι εθελοντές στη Βόρεια Ήπειρο του 1914 είχαν το όνομα Παλόδιος, έχοντας προφανώς καταγωγή από την Παλώδια της Λεμεσού. Δύο άλλοι ήταν από τη Λάρνακα και υπήρξαν, όπως όλοι, εθελοντές και στους πολέμους του 1912-1913: Ο Σάββας Κυριάκου (κατατάχθηκε και στο γαλλικό στρατό το 1914) και ο Γεώργιος Μ. Μιχής, που τραυματίστηκε κιόλας στην Ήπειρο, όπου ονομάστηκε Λοχίας. Τέλος στη Βόρεια Ήπειρο πολέμησε και ο Χρήστος Κυπριανίδης από τα Καμπιά, εθελοντής στρατιώτης από το 1912 μέχρι το 1922.

Εκτός από την αποστολή εθελοντών, τον Μάιο του 1914 ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κύριλλος Β΄ απέστειλε 140 λίρες στον Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο, πρόεδρο της προσωρινής κυβέρνησης της Αυτόνομης Ηπείρου και στην Επιτροπή περιθάλψεως των Ηπειρωτών προσφύγων, ευχόμενος «την εκπλήρωσιν των πανελληνίων πόθων»…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” την 1η Φεβρουαρίου 2014

*papapolyviou.com/

Περί Ιστορίας - Κυπροβορειοηπειρωτικά!

Περί Ιστορίας - Κυπροβορειοηπειρωτικά!

Πρόσφατα Θέματα